Przezskórna elektryczna stymulacja nerwów (TENS) to nieinwazyjna metoda łagodzenia bólu, która wykorzystuje prądy elektryczne niskiego napięcia do stymulacji nerwów przez skórę. Jest powszechnie stosowana w fizjoterapii, rehabilitacji oraz leczeniu bólu w takich schorzeniach, jak ból przewlekły, ból pooperacyjny i skurcze mięśni.
Mechanizm działania:
Mechanizm działania TENS opiera się przede wszystkim na teorii bramki kontrolującej ból i uwalnianiu endogennych opioidów:
- Teoria kontroli bramkowej bólu:
Teoria ta, zaproponowana przez Melzacka i Walla w 1965 roku, sugeruje, że percepcja bólu jest modulowana na poziomie rdzenia kręgowego. Kiedy TENS dostarcza impulsy elektryczne, stymuluje włókna A-beta o dużej średnicy w skórze i tkankach podskórnych. Włókna te mogą hamować przekazywanie sygnałów bólowych przez mniejsze włókna A-delta i C. Zasadniczo stymulacja włókien A-beta „zamyka bramkę” dla sygnałów bólowych, zmniejszając percepcję bólu. Można to zwizualizować jako konkurencję między bodźcami sensorycznymi (z TENS) a bodźcami bólowymi.
- Uwalnianie endogennych opioidów:
Wykazano, że TENS stymuluje uwalnianie endorfin i innych endogennych opioidów w ośrodkowym układzie nerwowym. Te naturalne substancje przeciwbólowe wiążą się z receptorami opioidowymi, dodatkowo łagodząc ból i poprawiając samopoczucie.
- Rozluźnienie mięśni:
Oprócz łagodzenia bólu, TENS może pomóc w rozluźnieniu mięśni. Impulsy elektryczne mogą zmniejszyć napięcie mięśni i skurcze, co jest korzystne w leczeniu takich schorzeń jak fibromialgia i zespół bólu mięśniowo-powięziowego.
Rodzaje TENS
- TENS konwencjonalny:Dostarcza impulsy o wysokiej częstotliwości (80-100 Hz) i niskiej intensywności. Ten tryb działa głównie w oparciu o teorię sterowania bramkowego i zapewnia natychmiastową ulgę w bólu.
- TENS o działaniu akupunkturowym (AL-TENS):Wykorzystuje stymulację o niskiej częstotliwości (1-4 Hz) i wyższej intensywności. Ten tryb ma na celu stymulację uwalniania endorfin i jest często stosowany w celu uzyskania długotrwałego uśmierzenia bólu.
- Tryb impulsowy TENS:Łączy elementy konwencjonalnej i akupunkturowej stymulacji TENS, dostarczając impulsy w seriach. Ta metoda może zwiększyć ulgę w bólu i komfort.
- Krótki intensywny TENS:Wykorzystuje wysoką intensywność i częstotliwość przez krótki czas, często stosowane w celu łagodzenia ostrego bólu w trakcie zabiegów.
Aplikacje
TENS jest stosowany w różnych sytuacjach klinicznych, w tym:
- Leczenie przewlekłego bólu: Schorzenia takie jak zapalenie stawów, ból dolnej części pleców i ból neuropatyczny.
- Ulgę w bólu pooperacyjnym: Pomaga zmniejszyć konieczność stosowania leków opioidowych.
- Zarządzanie bólem porodowym: Stosowane w niektórych sytuacjach w celu złagodzenia dyskomfortu podczas porodu.
- Rehabilitacja: Ułatwia powrót do zdrowia poprzez zmniejszenie bólu i wspomaganie rozluźnienia mięśni podczas fizjoterapii.
Bezpieczeństwo i uwagi
Terapia TENS jest generalnie uważana za bezpieczną, jeśli jest stosowana prawidłowo. Istnieją jednak przeciwwskazania, takie jak:
- Nie zaleca się stosowania na obszarach z zaburzeniami czucia, otwartych ranach lub w pobliżu niektórych urządzeń medycznych (np. rozruszników serca).
- Należy zachować ostrożność w przypadku osób ze szczególnymi schorzeniami, takimi jak epilepsja lub choroby serca.
Wniosek
TENS to wszechstronna i skuteczna metoda leczenia bólu, wykorzystująca stymulację elektryczną do zmiany percepcji bólu poprzez mechanizmy obwodowe i ośrodkowe. Jej nieinwazyjny charakter i względne bezpieczeństwo sprawiają, że jest cennym narzędziem zarówno w warunkach klinicznych, jak i domowych, dla pacjentów poszukujących ulgi w różnych dolegliwościach bólowych. Jak w przypadku każdej metody terapeutycznej, indywidualne reakcje mogą być różne, dlatego zaleca się konsultację z lekarzem w celu opracowania spersonalizowanego planu leczenia.
Czas publikacji: 08-10-2024