Porównanie TENS (przezskórnej stymulacji nerwów) i EMS (elektrycznej stymulacji mięśni), ze szczególnym uwzględnieniem ich mechanizmów, zastosowań i implikacji klinicznych.
1. Definicje i cele:
KILKADZIESIĄT:
Definicja: TENS polega na przyłożeniu do skóry prądu elektrycznego o niskim napięciu za pośrednictwem elektrod, głównie w celu łagodzenia bólu.
Cel: Głównym celem jest łagodzenie bólu ostrego i przewlekłego poprzez stymulację nerwów czuciowych, a tym samym modulację percepcji bólu i wspomaganie uwalniania endogennych opioidów.
Pogotowie ratunkowe:
Definicja: EMS polega na stosowaniu impulsów elektrycznych na grupy mięśni, wywołujących mimowolne skurcze.
Cel: Głównym celem jest poprawa funkcji mięśni, zwiększenie siły, zapobieganie zanikowi mięśni i wspomaganie rehabilitacji po urazie lub operacji.
2. Mechanizmy działania
KILKADZIESIĄT:
Teoria kontroli bramki: TENS działa głównie w oparciu o teorię kontroli bramki, zgodnie z którą stymulacja dużych włókien A-beta hamuje przekazywanie sygnałów bólowych przez małe włókna C do ośrodkowego układu nerwowego.
Uwalnianie endorfin: Prądy TENS o niskiej częstotliwości (1–10 Hz) mogą stymulować uwalnianie endorfin i enkefalin, które wiążą się z receptorami opioidowymi w mózgu, wywołując działanie przeciwbólowe.
Zmiana progu bólu: Stymulacja może zmienić próg odczuwania bólu, dzięki czemu osoby odczuwają go mniej.
Pogotowie ratunkowe:
Aktywacja neuronów ruchowych: EMS bezpośrednio aktywuje neurony ruchowe, prowadząc do rekrutacji i skurczu włókien mięśniowych. Skurcze mogą być dowolne lub mimowolne, w zależności od ustawionych parametrów.
Rodzaj skurczu mięśni: EMS może wywoływać zarówno skurcze izotoniczne (skracanie włókien mięśniowych), jak i skurcze izometryczne (napięcie mięśni bez ruchu), w zależności od zastosowania.
Lepszy przepływ krwi i regeneracja: Skurcze poprawiają miejscowe krążenie, co może pomóc w usuwaniu produktów przemiany materii i dostarczaniu składników odżywczych, tym samym wspomagając regenerację i naprawę mięśni.
3. Ustawienia parametrów
KILKADZIESIĄT:
Częstotliwość: Zwykle mieści się w zakresie od 1 Hz do 150 Hz. Niższe częstotliwości (1–10 Hz) są skuteczne w uwalnianiu endogennych opioidów, natomiast wyższe częstotliwości (80–100 Hz) mogą zapewnić szybszą ulgę w bólu.
Szerokość impulsu: Waha się od 50 do 400 mikrosekund; większa szerokość impulsu może stymulować głębsze warstwy tkanek.
Modulacja: Urządzenia TENS często mają ustawienia modulacji impulsów, które zapobiegają akomodacji, zapewniając ciągłą skuteczność.
Pogotowie ratunkowe:
Częstotliwość: Zwykle ustawiana w zakresie od 1 Hz do 100 Hz. Częstotliwości od 20 Hz do 50 Hz są powszechne w treningu mięśni, natomiast wyższe częstotliwości mogą powodować szybkie zmęczenie.
Szerokość impulsu: Zwykle mieści się w zakresie od 200 do 400 mikrosekund, co zapewnia skuteczną aktywację włókien mięśniowych.
Cykl pracy: Urządzenia EMS często wykorzystują zmienne cykle pracy, aby zoptymalizować fazy skurczu mięśni i regeneracji (np. 10 sekund pracy, 15 sekund przerwy).
4. Zastosowania kliniczne
KILKADZIESIĄT:
Leczenie bólu: powszechnie stosowane w przypadku takich schorzeń, jak przewlekły ból dolnej części pleców, choroba zwyrodnieniowa stawów, ból neuropatyczny i bolesne miesiączkowanie.
Ból pooperacyjny: Można go stosować w celu ograniczenia konieczności stosowania farmakologicznych środków przeciwbólowych po zabiegach chirurgicznych.
Efekty fizjologiczne: Może również zmniejszyć napięcie mięśni, poprawić sprawność ruchową i zwiększyć ogólny komfort pacjenta.
Pogotowie ratunkowe:
Rehabilitacja: Stosowana w fizjoterapii u pacjentów powracających do zdrowia po operacjach lub urazach w celu utrzymania masy mięśniowej i jej funkcji.
Trening siłowy: Stosowany w medycynie sportowej w celu zwiększenia siły i wytrzymałości u sportowców, często w połączeniu z tradycyjnymi metodami treningowymi.
Zarządzanie spastycznością: Może pomóc w zarządzaniu spastycznością w schorzeniach neurologicznych poprzez wspomaganie relaksacji mięśni i redukcję mimowolnych skurczów.
5. Umiejscowienie i konfiguracja elektrod
Umiejscowienie elektrod TENS:
Elektrody są strategicznie rozmieszczone nad lub wokół obszarów bólu, a ich konfiguracja często odpowiada wzorcom dermatomów lub punktom spustowym, aby zoptymalizować uśmierzanie bólu.
Umiejscowienie elektrod EMS:
Elektrody umieszcza się nad określonymi grupami mięśni, co gwarantuje pokrycie całego brzucha mięśnia i pozwala na uzyskanie skutecznych skurczów.
6. Bezpieczeństwo i przeciwwskazania
Bezpieczeństwo TENS:
Generalnie bezpieczne dla większości populacji, jednak zaleca się ostrożność w przypadku osób z pewnymi schorzeniami, takimi jak rozruszniki serca, zmiany skórne lub schorzenia upośledzające czucie.
Działania niepożądane są zazwyczaj minimalne i obejmują podrażnienie skóry lub dyskomfort w miejscach przyklejenia elektrod.
Bezpieczeństwo EMS:
Choć terapia EMS jest na ogół bezpieczna, należy zachować ostrożność podczas jej stosowania u pacjentów z zaburzeniami nerwowo-mięśniowymi, w ciąży lub w przypadku niektórych schorzeń układu sercowo-naczyniowego.
Do zagrożeń należą: ból mięśni, podrażnienie skóry, a w rzadkich przypadkach rabdomioliza w przypadku niewłaściwego stosowania.
Wniosek:
Podsumowując, TENS i EMS to cenne metody elektroterapii, z których każda charakteryzuje się odmiennymi mechanizmami, zastosowaniami i efektami terapeutycznymi. TENS koncentruje się przede wszystkim na łagodzeniu bólu poprzez stymulację nerwów czuciowych, podczas gdy EMS jest wykorzystywany do aktywacji mięśni i rehabilitacji.
Czas publikacji: 06.12.2024
